Herb, flaga i pieczęć to najważniejsze, a zarazem najbardziej zaszczytne symbole terytorialnej wspólnoty i ważne znaki jej tożsamości. Herb jest dziedzictwem historii i częścią współczesnej heraldyki samorządowej. Tradycja posługiwania się herbem oraz pieczęcią sięga w Polsce czasów średniowiecza. Mając na względzie powyższe wartości Rada Gminy Wierzchosławice na swym posiedzeniu w dniu 26 maja 2000 r. przyjęła herb – znak identyfikacyjny gminy Wierzchosławice. Opis heraldyczny herbu gminy Wierzchosławice brzmi następująco:
„Na tarczy dwudzielnej w pas: w polu górnym czerwonym biały nieukoronowany Orzeł, ze złotym dziobem, w polu dolnym białym trzy czterolistne zielone koniczyny z łodygą, w roztrój ”.
Twórcy herbu, heraldycy z Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie dr Zenon Piech i mgr Wojciech Drelicharz, decydując się na wybór symboliki herbu Wierzchosławic kierowali się niewątpliwie tradycją historyczną Wierzchosławic. Odnosi się to zarówno do dziejów najstarszych wsi jak i czasów najnowszych, gdy Wierzchosławice poprzez osobę Wincentego Witosa stały się i są nadal symbolem ruchu ludowego. Herb powstał jako połączenie dawnego herbu rodu Sulimów z symbolem ruchu ludowego jakim jest motyw czterolistnej koniczyny, który występował już za życia i działalności Wincentego Witosa.
Dzieje Wierzchosławic ściśle związane są z dziejami rycerskiego rodu Sulimów i najprawdopodobniej swą nazwę zawdzięczają jednemu z protoplastów tego rodu, który nosił imię Wierzchosław. Z rodem Sulimów wiąże się założenie Wierzchosławic, ich nazwa oraz władanie nimi przez co najmniej 250 lat a także założenie parafii, która obejmowała nie tylko Wierzchosławice, ale także: Bogumiłowice, Gosławice, Komorów, Ostrów i część Rudki.
Herbem rodu Sulimów był Orzeł niekoronowany, czarny, w czerwonym polu oraz trzy złote kamienie ułożone w roztrój.
Powyższe wzory historyczne zostały poddane współczesnej stylizacji plastycznej. Czarnego Orła występującego w herbie Sulima zamieniono na Orła białego, natomiast zielone listki czterolistnej koniczyny umieszczono w białym polu. Orzeł w herbie Wierzchosławic jest podobnie jak w herbie Sulima pozostał nie ukoronowany. Cały herb tworzą trzy w zasadzie trzy barwy: biała, czerwona i zielona. Jest to swoista synteza barw narodowych oraz barw ruchu ludowego.
Twórcy herbu dla Wierzchosławic, w uzasadnieniu do zaprojektowanego przez siebie projektu piszą: „Opracowany przez nas herb gminy Wierzchosławice jest mocno osadzony w historii regionu, nawiązuje bowiem do najstarszych jego dziejów, a jednocześnie odwołuje się do jego dziejów najnowszych, do symboliki ludowej związanej z Wincentym Witosem, z którym obecnie przede wszystkim gmina jest kojarzona. Symbolika ta wykracza poza ramy jednej wsi będącej siedzibą gminy, czyniąc z nowego herbu znak uniwersalny w skali całej gminy, pełniący z powodzeniem funkcję integracyjną.”
Według opisu Kaspra Niesieckiego twórcy XVIII-wiecznego herbarza pt.”Korona Polska”, herb Sulima prezentował się następująco: „Herbu tego tarcza wszerz na dwie części podzielona, na wierzchniej dzielnicy pół Orła czarnego, w żółtem polu, z skrzydłami rozciagnionemi, z pyskiem w lewa stronę tarczy obróconym, w spodniej zaś trzy kamienie w czerwonem polu, na hełmie z korony pół Orła czarnego, takiego jak na tarczy”. Nieco bardziej skomplikowany jest współczesny opis średniowiecznego herbu Sulima, autorstwa Józefa Szymańskiego, „Sulima (…) w polu czerwonym pod głowica srebrna, w której orłek wyskakujący czarny, trzy kamienie złote w rozstrój. Hełm z labrami z pokryciem z prawej srebrnym a z lewej czerwonym, a podbiciem zapewne czarnym. Klejnot: orłek wyskakujący czarny”.
Na godło herbu Sulima składały się więc dwa charakterystyczne elementy – górna połowa czarnego orła oraz figury heraldyczne zwane kamieniami (prezentowane graficznie jako połączenie kwadratu lub prostokąta z greckim krzyżem równoramiennym).
Flaga jako symbol rozpoznawczy wywodzący się z chorągwi jest swoistym symbolem rozpoznawczym podczas wszystkich uroczystości państwowych i gminnych. Flaga gminy Wierzchosławice ma kształt prostokąta podzielonego na trzy pionowe pasy: czerwony, biały i czerwony. Na środkowym białym pasie umieszczony jest herb gminy. Mimo iż flaga Wierzchosławic łudząco przypomina Kanadyjską, to na jej środku nie znajdziemy liścia klonu.
Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 roku „o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa” zezwala samorządom na używanie obok pieczęci z herbem państwowym również pieczęci z herbem gminy, powiatu lub województwa. Gmina Wierzchosławice w końcu XIX w. posiadała własną pieczęć . Obecna pieczęć gminy Wierzchosławice to umieszczone godło herbowe na tarczy w polu pieczęci. Napis umieszczony wokół herbu brzmi: GMINA WIERZCHOSŁAWICE.
Herb, flaga i pieczęć to najważniejsze symbole służące promocji każdej gminy, jej terytorium, społeczności oraz różnych instytucji i organizacji działających na jej terenie. We wszystkich działaniach, tak jej mieszkańców jak i władz gminy symbole te powinny być otaczane szczególnym szacunkiem, należy bowiem pamiętać, że objęte są szczególną ochroną prawną.
Janusz Skicki
Ostatnia modyfikacja: 8 kwietnia 2021
